หากพูดถึงสวนจีนก็คงนึกถึงสวนขนาดใหญ่ที่มีบ่อน้ำ กำแพง ทางเดิน สะพาน และศาลาพัก แต่ใจความสำคัญของสวนจีนไม่ได้มีเพียงเท่านี้ หากแต่เป็นการดึงธรรมชาติให้เข้ามาอยู่ใกล้ตัว ผ่านการวาดลวดลายลงบนพื้นที่สวน จัดวางองค์ประกอบต่างๆ ให้เป็นเหมือนบทกวี หรือภาพวาด ฉะนั้น ‘สวน’ จึงเปรียบเสมือนงานศิลปะขนาดใหญ่ ที่ต้องอาศัยศาสตร์ และศิลป์ในการออกแบบ
องค์ประกอบสำคัญของสวนจีน คือ ธาตุทั้ง 5 ได้แก่ น้ำ ไม้ ไฟ ดิน ทอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งธาตุน้ำ ที่ถือได้ว่ามีพลังมากในศาสตร์ฮวงจุ้ยจีน ดังนั้นสวนจึงจำเป็นต้องมีน้ำไหลเวียนตลอดเวลา หรือจะเลี้ยงปลาไว้ก็ได้ เพื่อไม่ให้น้ำเน่าเสียจนเกิดเป็นพลังไม่ดีแก่คนในบ้าน
ธาตุไม้ เป็นธาตุที่สำคัญรองลงมา เพราะที่ใดมีความอุดมสมบูรณ์ที่นั้นจะมีต้นไม้เจริญเติบโต ฉะนั้นแล้วสวนจีนจะขาดต้นไม้ไม่ได้เช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งต้นไม้ที่มีลักษณะลำต้นที่อ่อนโค้ง ธาตุไฟ สื่อถึงสวนต้องมีแสงแดดส่องถึง ธาตุดิน คือ จะต้องมีดินที่สมบูรณ์ หรือมีหินผา ลักษณะของหินที่ดี คือหินที่มีลักษณะโค้งมน และธาตุทอง หมายถึง จะต้องดูแลสวนให้สวยงามอยู่เสมอ ปล่อยให้สวนรกเพราะจะนำพลังไม่ดีเข้าสู่บ้าน
จากศาสตร์ของฮวงจุ้ยที่กล่าวมา สวนจีนจึงต้องประกอบด้วยบ่อน้ำ กำแพง สะพาน ต้นไม้มงคล และศาลา องค์ประกอบการจัดวางต่าง ๆ ต้องอาศัยทิศจากหลักฮวงจุ้ย และเสริมด้วยการตกแต่งอย่างมีศิลปะ ซึ่งสามารถลดทอนรูปแบบได้ตามแต่ความต้องการ โดยอาจเลือกใช้น้ำตกในการตกแต่งสวน และเพิ่มทางเดินหินรอบบ่อน้ำก็ได้ แต่สิ่งสำคัญคือต้องไม่ลืมหลักฮวงจุ้ย เพียงเท่านี้ก็สามารถเนรมิตสวนสวยสไตล์จีนที่ผสานทั้งศาสตร์จากหลักฮวงจุ้ย และศิลปะในการตกแต่งสวนได้ดั่งใจต้องการ
Story อัญชิสา พ่วงทรัพย์
Photographer ฝ่ายภาพนิตยสาร Life and Home
